De Zaak

‘Toen ik de uitspraak hoorde‚ verkeerde ik twee dagen in shock. Ik wilde geen enkel nieuwsbericht uit Kenia meer lezen.’ Via Skype vertelt een Keniaan‚ die getuigde bij het Internationaal Strafhof tegen de Keniaanse vicepresident William Samoei Ruto en de journalist Joshua Arap Sang‚ hoe hij het ervaren heeft dat het Strafhof dit proces begin april heeft beëindigd.

Het is ook niet niks. Ruto en Sang zijn aangeklaagd voor hun veronderstelde rol bij het post-verkiezingsgeweld eind 2007 en begin 2008 in Kenia‚ waarbij meer dan duizend doden vielen en 600 duizend mensen hun woongebied ontvluchtten. Sinds het proces in 2013 begon‚ hebben 28 getuigen‚ met verdraaide stem en onzichtbaar voor het publiek‚ verteld hoe Sang en Ruto volgens hen hebben aangezet tot het geweld. Maar door omkoping en intimidatie staakten zeventien andere getuigen hun medewerking met het hof. Ze trokken alle tijdens het vooronderzoek afgelegde verklaringen in of beweerden dat de aanklagers hen onder druk hadden gezet.

De advocaten van Ruto en Sang vroegen om vrijspraak van hun cliënten‚ omdat er onvoldoende bewijs tegen hen zou zijn. Het hof verklaarde het proces echter tot een mistrial (mislukt proces) vanwege de ‘verontrustende beïnvloeding van getuigen en onaanvaardbare politieke inmenging’‚ zoals een van de drie rechters toelichtte. Als de aanklagers over nieuw bewijs beschikten‚ kon het proces weer worden opgestart‚ zeiden ze erbij.

Geïntimideerd
Het Strafhof heeft nu nog één Keniaan aangeklaagd in verband met de zaak-Ruto: de journalist Walter Barasa‚ die enkele getuigen zou hebben geïntimideerd. Een Keniaanse rechter bepaalde zelfs dat hij moet worden uitgeleverd‚ waartegen hij echter in beroep is gegaan.

‘Dat zal nooit gebeuren’‚ sombert de getuige via Skype. ‘Ruto heeft gezegd dat er nooit meer een Keniaan zal worden uitgeleverd.’ Maar nog geen minuut later uit hij weer hoop. ‘Mijn contact bij de aanklagers zei: “Het is juist positief dat er geen vrijspraak is. We gaan werken aan nieuw bewijs en aan de zaak-Barasa.” Als er internationale druk komt op Kenia‚ vanuit de EU ende VS‚ levert Kenia hem wellicht toch uit.’

Verraders
Waarna hij weer somber vervolgt dat de intimidatie ‘alleen maar is toegenomen sinds het besluit’. ‘Getuigen worden neergezet als verraders en leugenaars en worden opgeroepen in het openbaar berouw te tonen. Mijn vrouw in Kenia wordt onder druk gezet om van me te scheiden: er zou een vloek op me rusten nu ik tegen Ruto heb getuigd. Maar ik weet dat ik in Den Haag de waarheid sprak.’

Een dag voor ons gesprek hebben Ruto en Sang met een grote manifestatie het einde van hun proces gevierd – midden in de Keniaanse Rift-vallei‚ waar destijds de meeste doden vielen. De getuige schudt zijn hoofd. ‘Oppositieleider Raila Odinga zei: “Ze dansen op de graven van de slachtoffers.” Hij heeft gelijk. Het bevestigt dat de hoop op gerechtigheid voor de slachtoffers is vervlogen.’