De Zaak

De strafeis van twintig jaar gevangenisstraf tegen de Surinaamse president Desi Bouterse is een waar eerbetoon aan de rechtsstaat. Lees het pleidooi er maar op na van militair aanklager Roy Elgin in deze‚ naar zijn zeggen ‘unieke’ strafzaak‚ dat hij op 28 juni in de rechtszaal in Paramaribo uitsprak. Hij zet daarin helder uiteen wat de historische context is van de Decembermoorden die in 1982 zijn gepleegd‚ hoe ze zich in Fort Zeelandia voltrokken en wie er verantwoordelijk waren.

De conclusie van Elgin is dat Bouterse ‘met anderen heeft gemeend zich te moeten opstellen als heersers over leven en dood’. De ‘onherstelbare schade’ die met de moorden werd aangericht trof volgens hem niet alleen slachtoffers en nabestaanden maar het gehele Surinaamse volk.

Geen eindeloze verwijzingen
Auditeur-militair Elgin heeft er alles aan gedaan om zijn pleidooi voor iedereen toegankelijk en begrijpelijk te maken. Het is een historisch stuk‚ zonder ingewikkeld juridisch jargon of eindeloze verwijzingen naar wetsartikelen‚ dat je zo kunt opnemen in de geschiedenisboeken. Geschikt voor iedere vorm van onderwijs.

Over de militairen die onder leiding van Bouterse de moorden pleegden‚ schrijft de aanklager dat deze sinds hun staatsgreep in 1980 vooral één belang deelden: het behoud van de macht. Van politieke aspiraties was nauwelijks sprake. Hun ‘lotsverbondenheid’ was groot‚ ze trokken gezamenlijk op bij elk vermoeden dat hun macht kon worden aangetast. Voor de auditeur-militair is dit gegeven het bewijs dat ieder lid van de groep militairen schuldig was aan de moorden.

Draaiboek
Over de rol van Bouterse zelf is hij duidelijk. Diens verweer dat hij niet in Fort Zeelandia was op het moment van de moorden‚ veegt Elgin op basis van vele getuigenverklaringen van tafel. In Fort Zeelandia werden de slachtoffers die dag aan hem voorgeleid in zijn werkkamer. Minuten later werden ze doodgeschoten. Voor de vraag of Bouterse daaraan meedeed is te weinig bewijs‚ maar dat doet aan zijn verantwoordelijkheid niets af.

Over de vraag of sprake was van voorbedachte rade bestaat volgens de aanklager geen twijfel. Er circuleerde een namenlijst met potentiële slachtoffers en er was een draaiboek opgesteld voor de bloedige dag. En nog geen 24 uur voor de moorden had de groep van Bouterse schietoefeningen gehouden met nieuwe wapens die vanuit de VS waren ingevoerd.

Verzet
De eis van de militair aanklager in het Decembermoordenproces heeft zijn uitwerking niet gemist. Nog geen maand later eiste Bouterse het vertrek van de top van het Openbaar Ministerie. Maar de rechterlijke macht‚ de advocatuur‚
de kerk‚ de vakbonden en vele politici verzetten zich ertegen‚ waarop Bouterse zijn eis introk.

De rechtsstaat heeft voorlopig gewonnen‚ met dank aan de vasthoudendheid
van de krijgsraad en de militair aanklager. Suriname ziet het vonnis met
groot vertrouwen tegemoet.

Eerder verschenen in Wordt Vervolgd, maandblad over menserechten, augustus/september 2017